डिडिसीले समयमा भुक्तानी नदिदा इलामका दुग्ध उत्पादक किसान समस्यामा

सविता पाण्डे इलाम असार १३ ।
दुध बेचेको पैसाले घर खर्च चलाउदै आएका किसानलाई नियमित भुक्तानी नहुदा समस्या भएको इलाम नगरपालिका ५ का गाईपालक किसान चन्द्र घिमिरे बताउनु हुन्छ । कोरोना कहरको बेला अन्य कृषि उपज विक्री नभएका बेला दुधको भुक्तानी नियमित नहुदाँ गुजारा चलाउन समस्या भइरहेको घिमिरेले बताउनु भयो । उहाँ भन्नु हुन्छ ‘भुस पिठो खुवाउन पैसा नभए नि ऋण काडेर भएपनि खुवाउनै प¥यो नखुवाएर हुदैन ’ ‘गाह्रो भयो नियमित रुपमा दुधको पैसा नपाउदा ’उहाँ थप्नु भयो ।
दुग्ध विकास संस्थान विराटनगरले किसानको फागुन, चैत, वैशाख र जेठ महिनामा विक्री गरेको दूधको मूल्य भुक्तान गर्न बाँकी छ । यसबाट गाईपालन बाटै गुजारा चलाउने परिवार सबै भन्दा बढी मारमा परेका छन । चार महिनादेखि भुक्तानी नपाउदा गाईवस्तुलाई भुस पिठो किनेर खुवाउन पर्ने हुदा बन्दाबन्दीमा झन समस्या भइरहेकोले दोहोरो मारमा परेको गाई पालक किसान बताउछन । कोरोना महामारीका बेला गुजारा चलाउन समस्या भएको भन्दै समयमा भुक्तानी गर्न राष्ट्रिय कृषक समूह महासंघले सरकार सँग पाँच बुदे माग अघि सारेको छ । दूध बेचेरै घर चलाउनु पर्ने किसानको समस्या सरकारी आयोजनाले नबुझेको भन्दै तत्काल समाधान गर्नु पर्ने राष्ट्रिय कृषक समूह महासंघका जिल्ला अध्यक्ष विष्णुप्रसाद दुलालले बताउनु भयो । ‘किसानको दैनिकीमा कति फरक परेको छ नि बखाद्यन्न मसला किन्न समेत समस्या भएको छ’ उहाँले भन्नु भयो । ‘नेपाल सरकारको स्वामित्वमा रहेको दुग्ध विकास संस्थानले समयमा भुक्तानी नदिदा ठुलो मार पर्छ समयमा भुक्तानी होस सरकारको ध्यान पुगोस ’भन्नु भयो ।
संस्थानले इलामको सात संकलन स्थान बाट दैनिक २५ हजार लिटर बढी दुध संकलन गरी विराटनगर पुर्याउछ । संकलित दूध र दुधको परिकार २५ प्रतिशत मात्र विक्री हुने गरेको र बाकी स्टक राख्नु परेको संस्थानले जानएको छ । कोरोना संक्रमणको कारण निशेषत्राज्ञामा दुध र दुधको परिकार विक्री कम भएकोले भुक्तानीमा समस्या भएको दुध वितरण आयोजना विराट नगरका प्रमुख गणेश यादवले बताउनु भयो । ‘उत्पादन जस्ताको तस्तै तर मार्केट घटेको छ ’उहाँले भन्नु भयो । अहिले पाउडर र मख्खन बन्ने गरेको छ ती दुधका परिकार विक्री न्युन छ त्यसैले भुक्तानीमा समस्या छ । ‘भुक्तानी नियमित दिइरहेका छौ केही महिनाको ढिलो भएको मात्र हो ’उहाँले भन्नु भयो ।
इलामका दुग्ध उत्पादक किसाले विकी गरेको दुधको मुल्य नियामित नपाउदा समस्या भएको बताएका छन ।यस अघि संस्थाले १५÷२० दिनमा दूधको मूल्य भुक्तान गरिरहेको थियो । अघिल्लो वर्ष लकडाउन भएदेखि यता भुक्तानी नियमित हुन नसकीरहेको किसान बताउछन । सरकारले किसानको समस्या तत्काल समाधान गर्नु पर्ने किसानहरुको माग छ । सरकारी स्वामित्वमा रहेको संस्थानले मात्र दुधको मुल्य नियमित नदिएको किसान बताउछन । सरकारले विशेष व्यवस्था गरेर भएपछि किसानको दुधको भुक्तानी नियमित गर्नु पर्ने बताएका छन ।